Οι προτεραιότητες
Προτεραιότητα, σήμερα, είναι για την υπουργό η ολοκλήρωση της Εθνικής Πινακοθήκης και η επιτάχυνση της επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΕΑΜ). Το εργοτάξιο στην Πινακοθήκη έκανε «κοιλιά» λόγω κορωνοϊού, αλλά τώρα γίνεται προσπάθεια να ανακτηθεί ο χαμένος χρόνος, καθώς ο στόχος των εγκαινίων παραμένει η 25η Μαρτίου 2021. Στο έργο του ΕΑΜ το ΥΠΠΟ, σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος και τον Δήμο Αθηναίων, προσπαθεί να λύσει τις θεσμικές δυσκολίες του ευρύτερου τετραγώνου και ετοιμάζει ένα τοπικό χωρικό σχέδιο για τον μελετητή.
– Το ΕΑΜ θα είναι το πρώτο μουσείο που θα μετατραπεί σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ);
– Το φθινόπωρο θα μπορούμε να πάμε στη Βουλή το νομοθέτημα για τη μετατροπή των μεγάλων μουσείων σε ΝΠΔΔ. Εκτός του ΕΑΜ σε ΝΠΔΔ θα μετατραπούν το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, το Αρχαιολογικό και το Βυζαντινό της Θεσσαλονίκης. Μελετάμε ένα, δύο μουσεία ακόμα, όπως το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης. Το ποια μουσεία θα είναι θα συνδέεται απολύτως με την προοπτική της βιωσιμότητάς τους. Θεωρούμε ότι το να αποκοπούν από τη λογική μιας δημόσιας υπηρεσίας μπορεί να τους δώσει διαφορετικές προοπτικές.
– Σκέφτεστε να κάνετε κι άλλες αλλαγές στην αρχαιολογική υπηρεσία; Εχετε δει πώς λειτουργεί το μοντέλο των ενοποιημένων εφορειών αρχαιοτήτων.
– Παρά τις δυσκολίες σε ορισμένες περιπτώσεις, το μοντέλο της ενοποίησης λειτουργεί πιο αποτελεσματικά για τον πολίτη. Υπηρεσιακά κάνουν με τον ίδιο τρόπο τη δουλειά τους και θα συνεχίσουν να την κάνουν. Ενδεχομένως, να χρειάζονται κάποιες αλλαγές, πράγμα που σημαίνει τροποποίηση στο οργανόγραμμα. Δεν είναι κάτι που θα μας απασχολήσει το 2020, αλλά δεν μπορώ να το αποκλείσω για τη συνέχεια.
– Θα προχωρήσετε σε κρίσεις προϊσταμένων;
– Οι κρίσεις προϊσταμένων θα ξεκινήσουν. Από τον Σεπτέμβριο θα εκκινήσουν και οι διαδικασίες για τους νέους γενικούς διευθυντές.
Τα εξαιρέσιμα
Το νέο ΤΑΠΑ θα μετονομαστεί σε Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων και θα στελεχωθεί με ανθρώπους της αγοράς και των νέων τεχνολογιών. Οπως επισημαίνει η κ. Μενδώνη, το υφιστάμενο δυναμικό περιλαμβάνεται στο νέο οργανόγραμμα, ενώ συνολικά οι θέσεις στελεχών που προβλέπονται στον νέο οργανισμό είναι σχεδόν 300. Ενα σημείο τριβής πολλών ετών είναι όμως η σύνδεση των εξαιρέσιμων υπαλλήλων του υπουργείου με το ΤΑΠΑ. Αυτό θα αλλάξει; «Οταν αυτά εξορθολογίζονται δεν δημιουργούν προβλήματα. Δεν είναι θέμα αν τα εξαιρέσιμα πληρώνονται από το ΥΠΠΟ ή από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων. Αυτό που πρέπει να επιβεβαιώνεται είναι ότι τα εξαιρέσιμα είναι γενόμενα. Νομίζω υπάρχουν σήμερα μηχανισμοί που μπορούν να τα ελέγχουν».
– Παρουσιάσατε πρόσφατα το σχέδιο αναδιάρθρωσης του ΤΑΠΑ και είπατε ότι μέσα από τον νέο οργανισμό θα στηριχθεί και ο σύγχρονος πολιτισμός. Πώς θα γίνει αυτό;
– Στον 21ο αιώνα κληρονομιά δημιουργείται κάθε μέρα. Επομένως, η ανάπτυξη συνεργειών ανάμεσα στην πολιτιστική κληρονομιά και στον σύγχρονο πολιτισμό δεν είναι απλώς κάτι δεδομένο. Είναι και αναγκαίο. Γίνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Μέχρι σήμερα ο οργανισμός του ΤΑΠΑ αφορούσε μόνο την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Μέσα, όμως, από τις συνέργειες μπορείς να υποστηρίξεις και τη σύγχρονη δημιουργία. Μια ενδεχόμενη συνεργασία ανάμεσα σε κάποιον εποπτευόμενο ή φορέα της ελεύθερης αγοράς και στην Αρχαιολογική Υπηρεσία γιατί να μην χρηματοδοτηθεί από το ΤΑΠΑ;
– Με τα έσοδα τι θα κάνετε;
– Φέτος είναι μια πολύ δύσκολη χρονιά. Αρκεί να σας πω ότι τις δύο τελευταίες εβδομάδες του Μαΐου του 2019 είχαμε περίπου 205.000 επισκέπτες. Στο ίδιο διάστημα φέτος ήταν μόλις 3.500. Θέλουμε να είμαστε αισιόδοξοι. Οι ειδικοί λένε ότι θα υπάρξει επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Προσπαθούμε να ενισχύσουμε τα έσοδα μέσω των πωλητηρίων, αν και λόγω κορωνοϊού δεν θα βρίσκονται στο επίπεδο που θα θέλαμε. Ομως, θα έχουν πολλά νέα προϊόντα και υπολογίζουμε ότι οι επισκέπτες θα επενδύσουν κάτι περισσότερο από το μισό ευρώ κατά μέσον όρο που επένδυαν τα προηγούμενα χρόνια. Ολοκληρώνονται και οι διαδικασίες για τη μίσθωση 18 αναψυκτηρίων που ήταν κλειστά τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Και, φυσικά, χρειάζεται καλύτερη διαχείριση διαφόρων άλλων ακινήτων του ΤΑΠΑ, όπως τα ακίνητα στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, για τα οποία δεν έχουν καταβληθεί ενοίκια. Το είχε επισημάνει η κ. Χατζηπέτρου, το προχωράει ο κ. Νταής. Πρόκειται για ένα ποσό της τάξεως των 500.000 ευρώ.
– Ο εξωτερικός τουρισμός «ανοίγει» και επισήμως από αύριο. Είναι όλα έτοιμα; Εχουν ληφθεί όλα τα μέτρα ασφαλείας;
– Εχουμε πάρει σαφείς οδηγίες από τον ΕΟΔΥ και έχουμε δώσει εντολή για την απόλυτη τήρηση του υγειονομικού πρωτοκόλλου, ακόμα και αν χρειαστεί να γίνουμε δυσάρεστοι. Δεν γίνεται επειδή κάποιος μπορεί να μη θέλει να φορέσει τη μάσκα του να θέτει σε κίνδυνο τους υπόλοιπους.
– Το αναβατόριο στην Ακρόπολη;
– Το αναβατόριο δεν θα είναι έτοιμο. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, θα ήταν έτοιμο στο τέλος Ιουνίου, αλλά το εργοστάσιο της Ιταλίας έκλεισε για 70 ημέρες και ακόμα δεν έχει επιστρέψει σε κανονικούς ρυθμούς. Υπάρχει ισχυρή πίεση από το Ιδρυμα Ωνάση που χρηματοδοτεί το έργο προς το εργοστάσιο της Ιταλίας και από το υπουργείο Πολιτισμού, ώστε ο χρόνος να επισπευσθεί όσο γίνεται περισσότερο.
– Κυρία υπουργέ, η τροπή που πήρε η υπόθεση του δεκαώροφου ξενοδοχείου με τις αντεγκλήσεις, την εμπλοκή της Εφορείας Αθηνών, τις αλλεπάλληλες συνεδριάσεις στο ΚΑΣ, ήταν μια δυσφήμηση για τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ;
– Θα έλεγα ότι ήταν λάθος η διαχείριση που έγινε το 2017-18, διότι αν τότε είχαν προσέξει λίγο περισσότερο τα πράγματα, δεν θα είχαν ανεγερθεί τα συγκεκριμένα ξενοδοχεία. Και επίσης, ακόμα και όταν ανεκλήθη από την κ. Ζορμπά η προηγούμενη απόφαση, νομίζω του 2017, και τότε, με το πρόσχημα ότι υπάρχει εκκρεμοδικία από το ΣτΕ, το θέμα δεν εισήχθη στο ΚΑΣ, πράγμα που πράξαμε τον Μάρτιο, όταν πια είχε εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ. Είχε γίνει μια αυτοψία την άνοιξη του 2019, αλλά το θέμα παρέμεινε σε εκκρεμότητα. Νομίζω ότι ήταν πολύ γενναία η γνωμοδότηση του ΚΑΣ να γκρεμιστούν δύο όροφοι συν τις απολήξεις για να προστατευτεί το μείζον αγαθό, που είναι η Ακρόπολη.
– Υπάρχει εδώ μια κριτική από την αντιπολίτευση που λέει γιατί δεν περιμένατε την απόφαση του ΣτΕ που καθόρισε τα ύψη των κτιρίων στην Ακρόπολη στα 21 μέτρα, πριν εισάγετε το θέμα στο ΚΑΣ.
– Το ΣτΕ αποφάσισε για το ξενοδοχείο στη Φαλήρου 5 τον Νοέμβριο του 2019 και τότε ζήτησε την επανεισαγωγή του θέματος στο ΚΑΣ. Μεσολάβησε ο χρόνος Δεκεμβρίου – Μαρτίου επειδή έπρεπε να γίνει σειρά από αλληλογραφία μεταξύ των υπηρεσιών του υπουργείου, του Δήμου Αθηναίων και της πολεοδομίας και γι’ αυτό φτάσαμε στον Μάρτιο. Επομένως, το ΥΠΠΟ και το ΚΑΣ ήταν απολύτως συμβατά με την απόφαση του ΣτΕ. Μετά εκδόθηκε η απόφαση του δικαστηρίου που ορίζει τα ύψη στα 21 μ. για όλα τα νέα κτίρια. Δεν είδα την αντιπολίτευση όταν ήταν κυβέρνηση να πάρει απόφαση να γκρεμίσει πολυκατοικίες που είναι πάνω από τα 21 μέτρα. Ακόμα και σε αυτό το θέμα η πολιτική της ήταν μάλλον παρελκυστική.
– Πιστεύετε ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών ήταν «ελαστική» σε σχέση με τα ύψη των κτιρίων;
– Θυμάμαι πολύ καλά περίπτωση κτιρίου που η ΕΦΑ έφερε στο ΚΑΣ και το κτίριο από 9ώροφο έγινε 7ώροφο. Η υπηρεσία γενικά λειτουργούσε με τον τρόπο που της επέβαλλε το θεσμικό της πλαίσιο. Τώρα, το τι συνέβη τη συγκεκριμένη περίοδο, που ενώ υπήρχε απόφαση το 2014 του υπουργού Πολιτισμού, η οποία έδινε εντολή όταν ολοκληρωθεί η ανασκαφή να υποβληθούν προς έλεγχο τα τελικά σχέδια στην κεντρική υπηρεσία, δεν μπορώ να το ξέρω. Δεν πρέπει να αδικούμε όμως την αρχαιολογική υπηρεσία διότι αν έχουν σωθεί πολλά πράγματα στην Ελλάδα, σώθηκαν με τη φροντίδα και ίσως την καθ’ υπερβολήν μέριμνα της υπηρεσίας.
– Κυρία υπουργέ, υπάρχει η κριτική για το πρόγραμμα «Ολη η Ελλάδα ένας πολιτισμός», ότι ωφελεί πολύ λίγο την ελεύθερη αγορά. Τι απαντάτε;
– Οταν διά του προγράμματος αυτού εξασφαλίζεται εργασία σε 750 καλλιτέχνες, δημιουργούς, τεχνικούς και 500 άτομα υποστηρικτικών επαγγελμάτων, το πρόγραμμα δεν είναι πανάκεια, αλλά μια σημαντική ενίσχυση.
– Τα κλειστά θέατρα θα μπορούν να λειτουργήσουν τον χειμώνα;
– Θα λειτουργήσουν τα κλειστά θέατρα, αλλά υπό ποιες προϋποθέσεις είναι ακόμα νωρίς να το πούμε. Υπάρχει και το θέμα τού πόσα θέατρα, πόσες σκηνές αντέχει η Αθήνα. Αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να το επανεξετάσουμε όλοι.
– Θα πάρετε συγκεκριμένα μέτρα για το βιβλίο;
– Ετοιμάζουμε τους επόμενους μήνες μέτρα που θα πάρουν σάρκα και οστά. Θέλουμε να συσταθεί αυτός ο φορέας που θα αναλάβει την πολιτική του βιβλίου και στον οποίο θα εκπροσωπούνται και τα συναρμόδια υπουργεία. Επίσης, σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ ετοιμάζουμε ένα κοινό πρόγραμμα με το οποίο θα δώσουμε σε ανέργους κουπόνια για αγορές βιβλίων.
