Μαντώ Μαυρογένους βιογραφικό σήμερα! Η προσωπική ζωή, η ηλικία, ο ΘΑΝΑΤΟΣ, η καταγωγή, οι σπουδές, και η Ελληνική Επανάσταση Η Μαντώ Μαυρογένους συγκαταλέγεται αναμφισβήτητα ανάμεσα στις εξέχουσες μορφές της Ελληνικής Επανάστασης. Πρόκειται για μια από τις ελάχιστες γυναίκες που είχαν τόσο ενεργό ρόλο στον Αγώνα και διακρίθηκαν.
Και μπορεί οι σύγχρονοι Έλληνες ιστορικοί να υποτίμησαν την προσφορά της, οι ξένοι συγγραφείς φαίνεται να είχαν εντυπωσιαστεί από την προσωπικότητα και την ομορφιά της.
Το πραγματικό της όνομα ήταν Μαγδαληνή Μαυρογένους, όμως όλοι την φώναζαν Μαντώ. Οι απόψεις για τη χρονιά που γεννήθηκε διίστανται, αφού πολλοί ιστορικοί αναφέρουν το 1796 ως το έτος γέννησής της και άλλες το 1797. Ο τόπος όμως σε όλες τις αναφορές παραμένει ο ίδιος, η Τεργέστη.
Πατέρας της ήταν ο Νικόλαος Μαυρογένης, γόνος της ονομαστής φαναριώτικης οικογένειας των Μαυρογένηδων με καταγωγή από τις Κυκλάδες. Μητέρα της, η Ζαχαράτη Χατζή Μπατή, γεννημένη στη Μύκονο, αλλά με καταγωγή από τη Σπάρτη, ήταν πολύγλωσση και κρατούσε τα κατάστιχα των εμπορικών δραστηριοτήτων του άνδρα της. Στην Τεργέστη εγκαταστάθηκαν λόγω της ενασχόλησης του πατέρα της με το εμπόριο.
Η Μαντώ Μαυρογένους ήταν μια αρκετά προικισμένη γυναίκα, γνώριζε γαλλικά και ιταλικά και όλοι έκαναν λόγω για τον γλυκό και καλοσυνάτο χαρακτήρα της. Η γλυκύτητα όμως αυτή, όταν μίλαγε για την ελευθερία της πατρίδας της μετατρεπόταν σε έναν αστείρευτο δυναμισμό.
«Όταν μιλάει για την ελευθερία της πατρίδας της, φλογίζεται, η συζήτηση ζωντανεύει και τα λόγια της κυλάνε με μια φυσική ευγλωττία που σου κρατούν την ανάσα» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γάλλος φιλέλληνας στρατιωτικός και συγγραφέας Μαξίμ Ρεμπό.
Λίγο πριν από την έναρξη της Μεγάλης Επανάστασης μετακόμισε με τον Θείο της τον Παπα-Μαύρο στην Τήνο. Τον Δεκέμβριο του 1821 πήγε στη Μύκονο όπου και πρωτοστάτησε στην εξέγερση των κατοίκων του νησιού.
Διέθεσε μεγάλα χρηματικά ποσά για τον εξοπλισμό και την επάνδρωση μυκονιάτικων πλοίων και κατά τις πληροφορίες ξένων, κυρίως, περιηγητών έλαβε μέρος σε επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων στην Κάρυστο, στο Πήλιο και τη Φθιώτιδα (1823). Στις 11 Οκτωβρίου 1822 ηγήθηκε του αγώνα των κατοίκων της Μυκόνου για την απόκρουση της απόβασης των αλγερινών πειρατών στο νησί.
Tο 1823, το Βουλευτικό αναγνώρισε με απόφασή του τις ως τότε υπηρεσίες της και της απένειμε το βαθμό του αντιστρατήγου. Τον Μάιο του 1825 η Μαντώ προσέφερε στην κυβέρνηση ομολογίες 30.000 γροσιών και ζήτησε να διατεθούν για να λάβει μέρος η ίδια, με όσους στρατιώτες θα της διέθετε η διοίκηση, σε επιχειρήσεις εναντίον των Τουρκοαιγυπτίων. Η οικονομική ενίσχυση του Αγώνα από τη Μαντώ Μαυρογένους και γενικότερα η δράση της, όπως οι επιστολές της προς τις φιλελληνίδες τής Γαλλίας και της Αγγλίας, κατέστησαν θρυλικό το όνομά της στους ευρωπαϊκούς φιλελληνικούς κύκλους. Δυο χρόνια μετά, το 1827 η προσωπογραφία της τυπώθηκε και κυκλοφόρησε σε όλη την Ευρώπη.
https://www.youtube.com/watch?v=iE4fkdzsrfw
Ήδη από το 1825 ζούσε στο Ναύπλιο σ’ ένα μισοερειπωμένο σπίτι. Οι πόροι της είχαν πλέον εξαντληθεί και αναγκαζόταν να εκποιεί ακίνητα της οικογένειάς της που είχε στα νησιά των Κυκλάδων. Ο έρωτάς της για τον στρατηγό Δημήτριο Υψηλάντη (1794-1832) προκάλεσε την αντίδραση του περιβάλλοντός του και πολλά κουτσομπολιά στο Ναύπλιο.
Ο Υψηλάντης φαίνεται να της είχε υποσχεθεί γάμο, αλλά σύμφωνα με τον Μαυροκορδάτο, «επικράθη πάρα πολύ και απεφάσισε να πάρη το λόγο του οπίσω, όπου είχε δώσει προς αυτήν πριν ανακαλύψει τας μετά του κυρίου Βλακέρου σχέσεις της». Ο Βλακέρος, όπως τον αποκαλούσαν οι Έλληνες, ήταν ο Άγγλος φιλέλληνας Έντουαρντ Μπλάκιερ, μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, που έπαιξε ενεργό ρόλο στα δάνεια της ανεξαρτησίας.
Η αθέτηση όμως του Δημήτριου Υψηλάντη ότι θα την παντρευτεί, σε συνδυασμό με την ένδεια στην οποία είχε περιέλθει αλλά και τη βίαιη απομάκρυνσή της από το Ναύπλιο το 1826 έπειτα από εντολή του Ιωάννα Κωλέττη, υπήρξαν βαρύτατα πλήγματα για την Μαντώ Μαυρογένους.
Ενεργώντας εν βρασμώ υπέβαλε στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας (1827), ένα υπόμνημα – κατηγορητήριο κατά του Υψηλάντη, ζητώντας από τους πληρεξουσίους να δικαιώσουν την ίδια και να καταδικάσουν τον στρατηγό. Ωστόσο, το υπόμνημα αυτό δεν αναγνώστηκε ποτέ, ούτε καν αναφέρεται στα πρακτικά της Συνέλευσης.
Η Μαντώ Μαυρογένους όμως, δεν έμεινε εκεί, λίγες μέρες μετά την άφιξη στην Ελλάδα του Ιωάννη Καποδίστρια (1η Φεβρουαρίου 1828) υπέβαλε νέο σχετικό υπόμνημα. Ο πρώτος κυβερνήτης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους αναγνώρισε τα ανδραγαθήματα και τις θυσίες της προς το έθνος και τις απένειμε τον τιμητικό βαθμό του αντιστρατήγου και μικρή σύνταξη. Παράλληλα, τις ανέθεσε την εποπτεία του Ορφανοτροφείου του Ναυπλίου.
Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια (1831) τα προβλήματα επιβίωσης οξύνθηκαν για την ηρωίδα, ενώ επιδεινώθηκαν και οι σχέσεις με την οικογένειά της. Η μητέρα της, αλλά και ο σύζυγος της αδελφής της την κατηγόρησαν ότι κατασπατάλησε τη μεγάλη οικογενειακή περιουσία. Αναγκάστηκε τότε να απευθύνει επιστολή προς τον βασιλιά Όθωνα και να του διεκτραγωδήσει την κατάστασή της. Δεν έλαβε όμως ποτέ καμία απάντηση.
Τελικά θα εγκατασταθεί στην Πάρο όπου βρίσκονταν κάποιοι συγγενείς της. Εκεί, «χτυπήθηκε» από τυφοειδή πυρετό.
Στην Παροικιά υπήρχε ένας μόνο γιατρός και αυτός πρακτικός, ο Φραγκίσκος Κονταρίνης, που στο παρελθόν είχε δουλέψει στην Ιταλία ως βοηθός φαρμακοποιού, οπότε η βοήθεια που μπόρεσε να της προσφέρει δεν ήταν αυτή που χρειαζόταν. Ένα πρωινό του Ιουλίου του 1840 η Μαντώ Μαυρογένους έκλεισε για πάντα τα μάτια της, σε ηλικία 44 ετών, σχεδόν ξεχασμένη απ’ όλους.Μαντώ 
Γέννηση 1796
Τεργέστη
Θάνατος Ιουλίου 1840
Πάρος
Εθνικότητα Έλληνες
Χώρα πολιτογράφησης Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα πολιτικός
στρατιωτικός[1]
Οικογένεια
Οικογένεια Οικογένεια Μαυρογένη
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός στρατηγός
Υπογραφή
Manto Mavrogenous signature.svg
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Η Μαντώ Μαυρογένους (Τεργέστη, 1796 – Πάρος, Ιούλιος 1840) ήταν Ελληνίδα αγωνίστρια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, με καταγωγή από τη Μύκονο. Για τη συνολική της προσφορά στον Αγώνα τιμήθηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια με το βαθμό της Αντιστρατηγού. Διώχθηκε και εξορίστηκε από τον πολιτικό Ιωάννη Κωλέττη και τελικά πέθανε πάμφτωχη στην Πάρο, καθώς είχε ξοδέψει όλη της την περιουσία για τον αγώνα.
Τα πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε στην Τεργέστη το 1796 με το βαπτιστικό όνομα Μαγδαληνή-Αδαμαντία[2] και ήταν κόρη του εμπόρου και μέλους της Φιλικής Εταιρείας, Νικόλαου Μαυρογένη και της Ζαχαράτης Μπάτη.
Οι γονείς της κατάγονταν από την Πάρο ο πατέρας της και από την Μύκονο η μητέρα της, αλλά έμεναν στην Τεργέστη ήδη δέκα χρόνια, επειδή ο πατέρας της Νικόλας ήταν σπαθάρης (υπασπιστής) του ηγεμόνα της Μολδαβίας και η μητέρα της, η Ζαχαράτη, ήταν δραστήρια γυναίκα που διηύθυνε εκεί τις εμπορικές υποθέσεις του άντρα της.
Ένας από τους προγόνους της, ο μεγάλος θείος του πατέρα της, Νικόλαος Μαυρογένης, ήταν Δραγουμάνος (Διερμηνέας) του Στόλου και Πρίγκηπας της Βλαχίας. Εγκαταστάθηκαν στην Τεργέστη και εκεί ο πατέρας της Νικόλαος ασχολήθηκε με το εμπόριο. Λίγο καιρό πριν την Επανάσταση μετακόμισε με τον θείο της τον παπα-Μαύρο στην Τήνο. Ήταν μια όμορφη γυναίκα αριστοκρατικής καταγωγής, και μεγάλωσε σε μια μορφωμένη οικογένεια, επηρεασμένη από την εποχή του Διαφωτισμού.
Η δράση στην Επανάσταση
Η προτομή της Μαντώς Μαυρογένη στην Αθήνα.
Με πλοία εξοπλισμένα με δικά της έξοδα, καταδίωξε 200 Αλγερινούς που λυμαίνονταν τις Κυκλάδες, και αργότερα πολέμησε στην Κάρυστο, τη Φθιώτιδα και τη Λιβαδειά. Κάτοχος της γαλλικής γλώσσας, συνέταξε συγκινητική έκκληση προς τις γυναίκες της Γαλλίας, ζητώντας τη συμπαράστασή τους στον πληθυσμό της Ελλάδας. Επίσης, εκτός από τα Γαλλικά, μιλούσε άπταιστα Ιταλικά, αλλά και Τουρκικά.
Εξόπλισε δύο επανδρωμένα και ιδιωτικά πλοία με δικά της έξοδα, με τα οποία καταδίωξε τους πειρατές που επιτέθηκαν στη Μύκονο και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων. Μετά την καταστροφή της Χίου, μία μοίρα Αλγερινών σκαφών, με συνολική δύναμη 200 ανδρών, επιχείρησε να αποβιβαστεί στη Μύκονο, αλλά υποχρεώθηκε ν’ αποχωρήσει ύστερα από την αντίσταση που προέβαλαν οι νησιώτες, οργανωμένη από τη Μαυρογένη. Στις 22 Οκτωβρίου 1822, πάλι υπό την ηγεσία της, οι Μυκονιάτες απώθησαν εκ νέου τους Τούρκους που είχαν αποβιβαστεί στη νήσο. Εξόπλισε και εφοδίασε 150 άνδρες για να εκστρατεύσει στην Πελοπόννησο και έστειλε δυνάμεις και οικονομική υποστήριξη στη Σάμο, όταν το νησί απειλήθηκε από τους Τούρκους. Αργότερα, η Μαυρογένη έστειλε ένα άλλο σώμα 50 ανδρών στην Πελοπόννησο, οι οποίοι συμμετείχαν στην Άλωση της Τριπολιτσάς από τους Έλληνες. Επίσης ξόδεψε χρήματα για την ανακούφιση των στρατιωτών και των οικογενειών τους, αλλά και για την προετοιμασία μιας εκστρατείας προς τη Βόρεια Ελλάδα με την υποστήριξη πολλών Φιλελλήνων.
Αργότερα δημιούργησε ένα στόλο έξι πλοίων και πεζικό αποτελούμενο από δεκαέξι λόχους, με 50 άντρες ο καθένας, και έλαβε μέρος σε επιχειρήσεις στην Κάρυστο το 1822, και επίσης χρηματοδότησε την εκστρατεία της Χίου, όμως δεν κατάφερε να εμποδίσει τη σφαγή της Χίου. Μια άλλη ομάδα 50 ανδρών στάλθηκε για να ενισχύσει τον Νικηταρά στη μάχη των Δερβενακίων. Όταν ο οθωμανικός στόλος εμφανίστηκε στις Κυκλάδες, επέστρεψε στην Τήνο και πούλησε τα κοσμήματά της για τη χρηματοδότηση του εφοδιασμού και εξοπλισμού των 200 ανδρών που πολεμούσαν τον εχθρό, και περιέθαλψε 2.000 ανθρώπους που είχαν επιβιώσει από την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου. Οι άντρες της συμμετείχαν σε αρκετές άλλες μάχες, όπως αυτές του Πηλίου (ενισχύοντας τα σώματα των οπλαρχηγών Διαμαντή Νικολάου και Τάσου Καρατάσου κατά του Σελίμ Πασά της Αδριανούπολης, που ήταν επικεφαλής μίας στρατιάς 12.000 Οθωμανών), της Φθιώτιδας και της Λιβαδειάς.
Η Μαντώ απηύθυνε έκκληση στις γυναίκες του Παρισιού και του Διαφωτισμού στην Ευρώπη ώστε να πάρουν το μέρος των Ελλήνων. Μετακόμισε στο Ναύπλιο το 1823, για να βρίσκεται στον πυρήνα του αγώνα, αφήνοντας την οικογένειά της, ενώ περιφρονούνταν ακόμα και από τη μητέρα της λόγω των επιλογών της. Την εποχή εκείνη η Μαυρογένους γνώρισε τον Δημήτριο Υψηλάντη, με τον οποίον και αρραβωνιάστηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σύντομα, έγινε διάσημη σε όλη την Ευρώπη για την ομορφιά και τη γενναιότητά της. Αλλά το Μάιο του ίδιου χρόνου, το σπίτι της κάηκε τελείως και η περιουσία της εκλάπη. Μετά από αυτό πήγε στην Τρίπολη για να είναι μαζί με τον Υψηλάντη, ενόσω ο Παπαφλέσσας τής παρείχε τροφή.
«Οι Έλληνες, γεννημένοι να είναι ελεύθεροι, θα οφείλουν την ανεξαρτησία τους μόνο στον εαυτό τους. Επομένως, δεν ζητώ από την παρέμβασή σας να αναγκάσετε τους συμπατριώτες σας να μας βοηθήσουν. Αλλά μόνο για να αλλάξουν την ιδέα της αποστολής βοήθειας στους εχθρούς μας. Ο πόλεμος εξαπλώνει τον τρομερό θάνατο…»
Η επιστολή της Μαντώς στις γυναίκες του Παρισιού
Για τον Αγώνα διέθεσε όλη της την περιουσία. Όταν ο πόλεμος τελείωσε, για τη συνολική δραστηριότητά της ο Ιωάννης Καποδίστριας τής απένειμε — τιμή μοναδική σε γυναίκα — το αξίωμα της Αντιστράτηγου επί τιμή και της παραχώρησε μια κατοικία στο Ναύπλιο, όπου και μετακόμισε. Είχε στην κατοχή της ένα σπαθί-κειμήλιο με την επιγραφή «Δίκασον Κύριε τους αδικούντας με, τους πολεμούντας με, βασίλευε των Βασιλευόντων». Το ξίφος αυτό λέγεται ότι προέρχεται από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου και ότι η Μαυρογένους το έδωσε στον Καποδίστρια.
Δίωξη από τον Κωλέττη και τελευταία χρόνια
Στον αρραβώνα της Μαυρογένη με τον Υψηλάντη αντιτάχθηκαν πολλοί από τους ισχυρούς πολιτικούς, οι οποίοι είδαν την ενοποίηση των δύο αυτών ισχυρών οικογενειών, οι οποίες διέθεταν φιλικές σχέσεις, ως απειλή. Ο επικεφαλής των αντιπάλων τους στην Ελλάδα ήταν ο πολιτικός Ιωάννης Κωλέττης, ο οποίος κατάφερε και διέλυσε τον αρραβώνα. Η Μαντώ, μετά τη διάλυση του αρραβώνα επέστρεψε στο Ναύπλιο όπου ζούσε βαθιά καταθλιπτικά, σε κατάσταση εξαθλίωσης, στερήσεων και φτώχειας, και δεν έλαβε κάποια σημαντική τιμητική σύνταξη (απλά, κατόπιν υπομνήματός της, εγκρίθηκε γι’ αυτήν ένα μικρό βοήθημα που τότε δινόταν σε απομάχους της ζωής), ούτε της αποπληρώθηκε κάποιο ποσό από τα χρήματα που είχε δώσει για τη χρηματοδότηση των διάφορων μαχών. Μετά το θάνατο του Υψηλάντη, και με ενέργειες του Ιωάννη Κωλέττη, εξορίστηκε από το Ναύπλιο και οδηγήθηκε στη Μύκονο.[3] Ακολούθως, μετακόμισε στην Πάρο το 1840, όπου κατοικούσαν μερικοί από τους συγγενείς της. Πέθανε από τυφοειδή πυρετό στην Πάρο τον Ιούλιο του 1840, μόνη, λησμονημένη και πάμφτωχη, έχοντας ξοδέψει όλη της την περιουσία για τον αγώνα για την ελευθερία.
Η προτομή της Μαυρογένη στην πρωτεύουσα της Μυκόνου
Υστεροφημία
Η κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας της Μυκόνου φέρει το όνομά της και εκεί έχει ανεγερθεί η μαρμάρινη προτομή της. Η κεντρική πλατεία της πόλης και λιμένα της Παροικιάς της Πάρου πήρε το όνομά της. Η Ελλάδα έχει τιμήσει την ηρωίδα με την ονομασία πολλών δρόμων σε ολόκληρη τη χώρα. Η ελληνική κυβέρνηση κυκλοφόρησε πολλά αναμνηστικά κέρματα προς τιμήν της.[4] Μια ταινία για τη ζωή της, με τίτλο Μαντώ Μαυρογένη, γυρίστηκε και προβλήθηκε το 1971, με την Τζένη Καρέζη να την ενσαρκώνει.
Η Μαυρογένη απεικονίστηκε στο κέρμα των 2 δραχμών (1988-2001).[5]
Ιστορικές αναφορές
Τη Μαυρογένη γνώρισε από κοντά ο Γάλλος Μαξίμ Ρεμπώ το 1821, και την περιγράφει ως ευγενική προσωπικότητα με φλογερό πατριωτισμό. Συγκρίνοντάς τη με τη Μπουμπουλίνα αναφέρει:
«Από τη μια μεριά [Μπουμπουλίνα] το θάρρος, σπάνιο σε γυναίκες, που συνοδεύεται όμως από τη βουλιμία για το κέρδος… Κι από την άλλη [Μαντώ] η φιλοπατρία σε όλη της την καθαρότητα, χωρίς ίχνος ιδιοτέλειας, η απόλυτη αυτοθυσία, η πιο συγκινητική απρονοησία για το προσωπικό μέλλον.»
«Μου έλεγε η Μαντώ: Δεν με νοιάζει τι θα γίνω αν είναι να ελευθερωθεί η πατρίδα μου. Όταν θα έχω χρησιμοποιήσει όλα όσα μπορώ να διαθέσω για την ιερή υπόθεση της ελευθερίας, θα τρέξω στο στρατόπεδο των Ελλήνων για να τους ενθαρρύνω με την απόφασή μου να πεθάνω, αν χρειαστεί, για την ελευθερία.»
Παρόμοια εντύπωση για τη Μαντώ σχημάτισε και ο Άγγλος Έντουαρντ Μπλακιέρ, ο οποίος προσθέτει ότι του έκανε εντύπωση η φιλοδοξία της να δει όλες τις τάξεις ενωμένες.[6]